همایش ملی بررسی مساله مردم شناسی فرهنگی در ایران،1386

 

همایش

بررسی مسأله مردم شناسی فرهنگی در ایران

5 خرداد 1386

فهرست مطالب

مقدمه دبیر همایش / دکتر حسین احمدی .............................................................1

برنامه همایش .......................................................................................................4

خلاصه مقالات :

1. اقوام از نظر انسان شناسی فرهنگی / دکتر سهیلا شهشهانی................................5  

2. تاتها را بهتر بشناسیم / آقای علی پور صفر........................................................8

3. همبستگی و تنوع فرهنگی در ایران / دکتر نوراله قیصری................................10 

4. نقش جریانهای خارجی در مسائل قومی خوزستان  / آقای کریم جعفری........12  

5. زبانهای اقوام ایرانی/ دکتر علی اشرف صادقی................................................13

6. رهیافت تاریخی در مسائل قومی آذربایجان/ آقای رحیم نیکبخت....................15

7.قومیت و همبستگی در استان سروب / آقای سلطانعلی میر...............................17

8. قوم گرایی در ایران معاصر و زمینه های آن / آقای احسان هوشمند.................19

* اقدامات انجام شده توسط گروه (( مناطق همجوار ایران )) وگروه(( خاورمیانه))

مقدمه

                                           دکتر حسین احمدی *

    گستردگی حکومتهای ایرانی قبل از اسلام و حدود و ثغور مرزهای ایران در آن دوره آن چنان مشخص و معین است که احتیاج به توصیف بیشتری در این مقدمه کوتاه ندارد. با وجود مشکلات به وجود آمده در تعیین مرزهای ایران بعد از ساسانیان ، در محدوده فلات ایران ایرانیان از طوایف گوناگون در مقابل تجاوز اجانب ایستادگی و موفق به حفظ مرزهای کشور خود  شده اند.

پس از قتل نادر شاه به سال 1160 ق و روی کار آمدن زندیان ،  ایران در قهقرایی فرو رفت که فاصله ما با کشورهای درجه اول دنیا بسیار زیاد شد.

با روی کار آمدن آقا محمدخان قاجار گرچه مرزهای تاحدودی تثبیت شده اما در دوره سلطنت فتحعلی شاه قاجار با هجوم روسها، زمامداران ایران به آرامی متوجه فاصله عمیق اقتصادی ، سیاسی و نظامی خود با غرب – که روسیه نماینده آن محسوب می شد – شدند.

با این اوصاف تا سالهای 1224 ق ارتش ایلاتی ایران نه تنها در مقابل روسها مقاومت می کرد که حتی موفق به شکست آنها نیز می شد. اما با ورود مستشاران فرانسوی و سپس انگلیسی گرچه در ظاهر امر اصلاحاتی مختلف صورت گرفت ولی به گفته هنری راولینسون اصلاحات اروپایی کمر

1

ارتش ایلاتی ایران را – که با جان، پوست و گوشت خود در مقابل تجاوز روسها ایستادگی می کرد شکست و ایران را برای پذیرش عهدنامه گلستان در سال 1228 ق آماده ساخت.

پس از یک دوره سیزده ساله نه جنگ نه صلح میان ایران و روسیه فتحعلی شاه در صدد بازپس گیری مناطق اشغالی – که سرگور اوزلی قول آن را به شاه داده بود – از طریق مذاکره بود. ولی با چه اهرمی؟ جنگهای دیگری در گرفت و این بار روسها تا به ارس و سپس آسیای مرکزی را به قلمرو خود ملحق ساختند و امتیازات سنگینی نیز به دنبال آن گرفتند.

بعد از روسها نوبت به انگلیسی ها رسید تا حمایت لایه نازکی از اقوام ابتدا افغانستان و سپس بلوچستان از ایران جدا کردند و اگر کوششهای میرزا تقی خان امیرکبیر نبود چه بسا بخشی از خاک ایران به ویژه خرمشهر را با توسل به ادعای یکی از شیوخ عرب به عثمانی ملحق کرده بودند . جدایی خاک ایران با توسل به روش گوناگون در دوره پهلوی نیز ادامه یافت که آخرین آنها بحرین بود و اگر فداکاری ملت ایران از اقوام مختلف کرد، بلوچ ، عرب، آذری ، ترکمن، فارس و ... نبود امروزه بخش عظیمی از خاک غرب و جنوب کشور توسط حکومت بعثی عراق از ایران جدا شده بود.

مردم ایران از اقوام گوناگون با پشتوانه تمدنی چند هزار ساله و غنای فرهنگی بالا در طول تاریخ در مقابل تجاوز بیگانگان متحداً ایستادگی و مقاومت کرده اند .

2

مسلماً با روند فعلی جهان شدن، کم شدن فشارهای خارجی، روی کار آمدن دولتهای دوست در همسایگی ما – ترکیه و عراق -  و توجه به مساله معیشتی استانهای سرحدی ، هماهنگی بیشتر دستگاههای متولی امور قومیتها در ایران و استفاده ا ز راهکار های پژوهشگران ایران مدار، این مسأله قابل حل خواهد بود.

گروه مناطق همجوار موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران دست همکاری خود را به سوی همه  ایرانیانی که خواستار اتحاد ملی هستند دراز می کند و جهت تعمق و هماهنگی بیشتر از آنها مدد می جوید.